ACT en de Therapeutische relatie

ACT is meer dan een verzameling oefeningen en metaforen. ACT is ook een filosofie en een visie op gedrag, op psychisch lijden en op het menselijke bestaan.

Dat heeft consequenties voor de houding van de therapeut en voor de relatie met de cliënt.

De therapeut is minder de deskundige professional die hulp verleent aan de hulpbehoevende cliënt en meer een nieuwsgierige gids die vanuit gelijkwaardigheid en herkenning een therapeutisch werkzame relatie aangaat met de cliënt.

Dat vraagt zelfobservatie en zelfreflectie, want de therapeut is immers onderhevig aan dezelfde disfunctionele processen als de cliënt. Niet alleen in zijn eigen leven maar ook tijdens het werk in de spreekkamer. Ook de therapeut neigt tot vermijding, ook de therapeut fuseert met zijn of haar gedachten, ook de therapeut verliest zijn waarden voortdurend uit het oog. Ook de therapeut verliest regelmatig het contact met het hier en nu of verdwaalt in zijn eigen vastgeroeste concepten, overtuigingen of zelfdefinities.

‘Practice what you preach’ heeft in deze context verregaande gevolgen voor het therapeutische werk en de therapeutische relatie. Het kunnen erkennen en durven opgeven van disfunctioneel comfort, het durven ervaren en zelfs durven tonen van kwetsbaarheid, verwarring of ongemak. Vrijwel elke cliënt is elke keer weer een spiegel die bij wie de therapeut zichzelf steeds weer opnieuw moet uitvinden.

Juist in dat ongemak en in die zenuwachtige spanning ligt de mogelijkheid om daadwerkelijk contact te maken dat bijdraagt aan gedragsverandering.

Het klinkt wellicht wat hoogdravend en natuurlijk lukt dat niet 24/7 en bij elke cliënt. Maar het streven naar een therapeutische houding en relatie waarin ruimte, creativiteit en psychologische flexibiliteit kunnen ontstaan maakt het verschil tussen een protocol en een therapie.